Son Hüküm
Milli Birlik Komitesi İrtibat Bürosunun (58) Sayılı Tebliği:
1 — Yüksek Adalet Divanınca ölüm cezasına mahkûm edilen sanıklardan sâkıt Başbakan Adnan Menderes, sâkıt Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve sâkıt Maliye Bakanı Hasan Polatkan’ın ölüm cezaları Millî Birlik Komitesinin 15 Eylül 1961 gün ve 75 numaralı kararı ile tasdik edilmiştir. Ancak sâkıt Reisicumhur Celal Bayar’ın 65 yaşını bitirmiş olması
dolayısıyla verilen ölüm cezası müebbet ağır hapse tahvil edilmiştir.
2 — Ölüm cezasına mahkum edilen Refik Koraltan, Agâh Erozan, İbrahim Kirazoğlu, Ahmet Hamdi Sancar, Nusret Kirişçioğlu, Bahadır Dülger, Emin Kalafat, Baha Akşit, Osman Kavrakoğlu, Zeki Erataman ve Rüştü Erdelhun’un cezaları da müebbet hapse çevrilmiştir. Tebliğ olunur.
KARAR SABAHI MENDERES
15 Eylül 1961. Yassıada. Saat 13:30. Ada kumandanı Albay Tarık Güryay, yerli ve yabancı gazetecileri onar kişilik gruplar halinde adanın tutuklular kısmına sokarak önlerinde bir tahta kapı açıyor. Bu odada beyaz bir karyola içinde Adnan Menderes yatmakta ve başında bulunan doktorlar kendisine oksijen vermekteydiler. Helikopterle şehirden gelen ilaçlar masada duruyor. Menderes o gece sabah dörde kadar uyumamış ve dördü beş geçe de birdenbire derin bir uykuya dalmıştı. Ertesi sabah mahkemeye çıkmak üzere uyanmadığı görülünce hemen doktorlar çağırılmış, midesi yıkanmış. Hastalığın ve şiddetli korkudan, yahut da Menderes’in kendisine evvelce teker teker verilen uyku haplarını yutmayarak biriktirip karar gecesi bunların hepsini birden yutmasından ileri geldiği sanılıyor. Gazeteciler gördüğü zaman kendisine gelmeye, gözlerini açmaya başlayan Menderes’in idam kararı gıyabî olarak verilmiştir.
HADIMLI — Sâbık İzmir Valisi Kemal Hadımlı, 4 yıl 6 ay 15 gün hapse mahkum edildi.
YIRCALI — Münfesih Demokrat Parti Genel Kurul Üyesi Sıtkı Yırcalı, 4 yıl 2 ay hapis cezasına mahkum oldu.
BELGE — Sâbık Muğla milletvekili Burhan Belge, 15 yıl hapis cezasına mahkum edilmiştir.
Çeşitli Suçlardan Mahkum Olanlar
BİNATLI — İstanbul Olaylarından sanık, sâbık Merkez Komutanı Kemal Binatlı’ya 7 yıl hapis cezası verildi.
SAROL — Sâbık Edirne milletvekili Mükerrem Sarol, 15 yıl hapis cezasına mahkum oldu.
ŞAHİN — Sâbık Eminönü Emniyet Amiri Zeki Şahin’e 19 yıl 9 ay hapis cezası verildi.
YAMANOĞLU — İstanbul olayları sanıklarından Bumin, 14 yıl hapis cezasına mahkum oldu.
KINIK — Sâbık Kayseri Valisi Ahmet Kınık, 4 yıl 2 ay hapis cezasına mahkum oldu.
KORUR — Sâbık Başbakanlık Müsteşarı A. Salih Korur, 2 yıl 11 ay hapse mahkum oldu.
KAVUNCU — Tahkikat Komisyonu üylerinden Osman Kavuncu’ya 7 yıl hapis cezası verildi.
YETKİNER — Sâbık İstanbul Valisi Ethem Yetkiner müebbet hapse mahkum oldu.
AYGÜN — Kemal Aygün’ de oy çokluğu ile müebbet hapis cezası verildi.
Karar Günü Dolmabahçe
Tahliye edilenlerin ailelerinden bazıları çok uzaklardan gelmişlerdi. Bunlardan biri de, 12 saatte Aydın’dan gelen, sakıt Bilecik Milletvekili Şevki Hasırcı’nın yakınlarıydı. Sanık yakınları ve meraklılarla rıhtım çepeçevre idi. Hücumbotları ile gelenlerin içinde beklediklerini teşhis edenler, bir an evvel birbirlerine kavuşmak için böyle sabırsızlanıyorlardı.
Sakıt milletvekillerinden Mehmet Ak, sevincini daha uzaktan belli etti. Sonra fotoğrafta görüldüğü gibi, kendisine koşan çocuklarını kucakladı. İstanbul milletvekillerinden Faruk Nafiz Çamlıbel de tahliye edilenler arasındaydı. Yandaki fotoğraf, şairin eşi ile kucaklaştığı anı tespit ediyor. Tahliye edilen 123 sanığın hürriyetlerine kavuşmalarını adım adım takip etmek mümkün değildi. Fakat arkalarında bıraktıkları hatıradan hemen kurtulup, sevdiklerine kavuşmak isteği içinde süratle gittikleri görülen bir gerçekti.
Beraat edenlerden çoğu, rıhtıma çıktıkları zaman kendilerini çeviren gazetecilere, bir daha siyasete dönmemeye kararlı olduklarını söylediler. Bir kısmı da ailesine kavuşmanın sevinciyle kendini kaptırıp sarmaş dolaş olmakla yetindi. Saatler ilerledikçe, Dolmabahçe İrtibat Bürosu önündeki kalabalık artmaya başladı. Bu durum karşısında, hem bir izdihamı önlemek hem de giriş çıkışları düzenlemek için gerekli tedbirlere başvuruldu. Kısa zamanda meydan vazifelilerce boşaltıldı.
Sâkıt Meclis Reisi Refik Koraltan’ın duruşmalar boyunca savunmasını yapan kızı avukat Ayhan Timurtaş da karar günü Yassıada’dan dönenler arasındaydı. Fotoğraf, avukatı, elinde Yüce Divan kararları olduğu halde rıhtımda göstermektedir. Tahliye edilenler, gazete ve foto muhabirlerinin çeşitli sorularıyla karşılaştılar. Fakat hemen hepsi de, kendilerini bekleyenlere bir an evvel kavuşabilmek arzusu yüzünden intibalarını çok kısa kestiler. Sâkıtların yakınları daha ilk saatlerde rıhtım üzerinde toplanmaya başladılar. Bilhassa şık bayanların bazıları geminin gelişini kolluyor, bazıları da bir arada durup konuşuyorlardı.
Adnan Menderes’in Son Fotoğrafları
Karar sabahı Yassıada’daki odasında uyanamadığı görülen Menderes’in tedavisine geçilmiş, midesi yıkatılmıştı. İstanbul’dan helikopterle ilaç ve mütehassıs doktorlar getirilmişti. Yavaş yavaş kendisine gelen Menderes’in 16 Eylül günü sağlık durumu tamamen düzelmiş, hatta bir ara kendisi sigara ve gazete istemiştir. Daha sonra Ordinaryüs Profesör Sedat Tavat, Amiral Bristol Hastanesi dahiliye şefi Nevzat Yeginsu, Yassıada Garnizon Hastanesi doktorlarından Kebapçıoğlu ve doktor Yürütgen’den mürekkep heyetin muayanesinden geçirilmiş ve tam sıhhatta olduğu anlaşılmıştır. Bu sahifelerdeki resimler sakıt Başbakan’ın infazdan biraz önce çekilmiş en son resimleridir.
DAVALARI DÜŞENLER
Yüce Divan’ın kararları gereğince beraat eden 123 kişiden başka beş kişinin davaları da düşmüştür. İstanbul Olayları davası ile ilgili olarak yargılanan Cemil Cahit Tokar, Talia Bali Aykan ve morg müdürü Mehmet Dinçer’in davaları af kanunu sebebiyle ortadan kaldırılmıştır. Aynı şekilde 6/7 Eylül davasından sanık sâbık İstanbul Valisi Fahrettin Kerim Gökay ile o zamanki emniyet müdürü Alaeddin Eriş’in davaları da 134 sayılı af kanununun birinci maddesi gereğince düşürülmüştür.
— Ethem Menderes (önde) 10 yıl, Ergin 4 yıl 2 ay hapis
— İzzet Akçal (önde) müebbet, ve Hadi Hüsman (arkada) 10 yıl hapis
— Medeni Berk 10 yıl hapis
— Sebati Ataman, Haluk Şaman ve Atıf Benderlioğlu 10 yıl hapis
Sabık Bakanlar Kurulu üyelerinden üçü idama, dördü müebbet, biri 20 yıl, biri 10 yıl 9 ay, biri 10 yıl üç ay, altısı 10’ar yıl, biri 5 yıl, biri de 4 yıl 2 aya mahkum edildiler.
— Abdullah Aker, 5 yıl hapis
— Tevfik İleri, müebbet hapis
— Hayrettin Erkmen, 10 yıl 9 ay hapis
— Nedim Ökmen, 20 yıl hapis
— Celal Yardımcı, müebbet hapis
Müebbet Hapse Mahkum Olanlardan Birkaçı
— Samet Ağaoğlu
— Hilmi Dura
— Enver Kaya
— Muhlis Erdener
KARAR SABAHI:
SON GÜN 14 Ekim 1960’dan beri Türkiye’nin en hareketli adası olan Yassıada, son faaliyetli gününü yaşıyordu. Salonda o kadar derin bir sessizlik vardı ki, zabıt kâtibinin çevirdiği kağıtların hışırtısı dahi hissediliyordu. Ara sıra bu sükuneti ada üzerinden geçen jet filolarının gürültüsü yırtıyordu.
Birinci demokrasi devri kapandı. Açılan ikinci demokrasi devri memlekete hayırlı ve başarılı olsun.
Kaynak: 1961, Hayat Dergisi
