Gazi Mustafa Kemal, toplantıda değinmeyi tasarladığı konuları teker teker ele alıp açıklamış, söyleyeceklerini tamamladıktan sonra etrafında toplandığımız yuvarlak masanın üstüne sarkan zilin kordonunu çekerek davetlilerine ikinci kahveleri henüz emretmişti. İşte tam o sırada «AKŞAM» başyazarı merhum Necmettin Sadık’ın ahenkli sesi yükseldi:
— Paşam, izin verirseniz kahvelerimizi içinceye kadar çeşitli konular üzerinde serbest konuşmalar yapmak istiyoruz.
GAZİ’NİN HAYRET UYANDIRAN CEVABI
Gazi Paşa’nın gülümsemesinden sonra Necmettin Sadık’ın bu çıkışını hoş karşıladığı anlaşılıyordu. Akşam başyazarı hemek ekledi:
— Kurtuluş hareketini, onun şerefini ve başarılı sonucunu, kendinize en ufak bir pay ayırmadan her fırsatta tamamen milletinize mal edersiniz. Gerçekte, soylu milletimizin bağımsız yaşamak isteği, zillete tahammül edemeyişi, haklı gururu, ulusal mücadelenin temel taşını teşkil eder. Fakat böyle geniş çaplı bir harekete girişirken şüphesiz türlü araçlara ihtiyaç vardı. Siz neya güvendiniz ve hangi maddi kuvvete dayandınız?
Bütün dünyanın hayret ve takdirlerini üzerinde toplayan, çağın şanlı ihtilalcisi, ince dudaklarını bükerek, bir lâhza düşündükten sonra şu tek kelimeden ibaret cevabı vermişti:
— Hiç.
Bütün salonda bulunanları hayrette bırakan bu cevabından sonra yine mütebessim bir yüzle ekledi:
— Paramız yoktu. Bu büyük kuvvetten mahrumduk. Elimizde tek bir kuvvet vardı. Telgraf direkleri.
Merak ve heyecandan gözlerimiz daha da büyümüştü. Kurtuluş savaşını yaratan, yürüten ve onu mutlu sonuca ulaştıran Gazi Paşa anlatmaya devam ediyordu.
Sivas Kongresi sırasında, Ankara’da bulunan silah ve cephanenin belli yere sevk ve teslimi için tel başına çağırılan Ankara valisine isteğimiz tebliği edilince vali şöyle cevap vermiş:
— Ben hükûmet merkezinden (İstanbul) bu hususta bir emir almadım. Arzunuzu isaf edemem.
Bu cevap üzerine ona şu ultimatomu verdirttim. Razı olursanız, olursunuz olmazsanız eğer Ankara üzerine yürürüz.
— Şu halde demiş vali bana iki saat müsaade ediniz. Bir durum muhasebesi yapayım, düşüneyim.
İki saat geçtikten sonra tekrar telgraf başına çağırılan valiye kararı sorulucna o ilk kararında ısrar etmiş.
— Düşündüm, yapamayacağım.
İşte o zaman, biz sesimizi daha da sertleştirdik.:
— Şimdi emir veriyoruz. Ulusal kuvvetler süratle Ankara üzerine yürüyecek!
Bunun üzerine kısa bir tereddüt anı geçiren vali yumuşadı. Daha sonra ondan aldığımız yeni telgraf mesajı aynen şöyle oldu:
— Acele etmeyiniz, isteğinizi yerine getireceğim.
FEYHAMAN DURAN — İleri görüşlü ve çok yönlü bir sanatçı olan Duran, resmin her türüyle uğraştı. Çıplak, natürmort, manzara. Ama ününü daha çok başarılı portreleriyle kazandı. Hele Atatürk’ün onun fırçasından çıkan portreleri, renk/ışık/anlam yönünden en güzel örneklerdir.
KİTABE
Engin büyüklük örneği Türkoğlu’nun kızı!
Sen öldüğün dakika vatandan geçen sızı
Gözyaşlarıyla geçti, hüzünlendi yurdumuz
Ulvi babanla ağladı millet ve ordumuz
Lakin ölüm göründü güzel bir cihan gibi
Ruhun babandan onlara bir armağan gibi
Cennettedir yanında ilahi şehitlerin
Son harbi kanlarıyla kazanmış yiğitlerin
— Yahya Kemal Beyatlı
BÜTÜNLÜĞÜMÜZÜN 50 YILLIK SEMBOLÜ
Bir ulus başkanının oturduğu yer, her zaman sembolik bir anlam taşır. O ulusun bütünlüğünü, inancını temsil eder. Bu tür yapılar içinde en anlamlısının, bugün Türkiye Cumhurbaşkanlarının resmi ikametgâhı olan Çankaya Köşkü olduğundan hiç şüpheniz olmasın. Çöken bir imparatorluğun kalıntılarından bugün 50’inci kuruluş yıldönümünü kutlayan yepyeni bir ulus, bir devlet, bir cumhuriyet çıkartan ulu önder Atatürk, bu yolu açan Kurtuluş Savaşı’mızın en hararetli günlerini Çankaya Köşkü’nde geçirmiş, köşk de biz Türkler için «yeniden dirilişin» sembolü olarak kalmıştır.
ANKARA PALAS
Bir otel yapılmalı idi. Gelen giden yabancıları ağırlamak imkânı yoktu. En iyisi, onları garda vagonda yatırmaktı. İstasyonla meclis arası bataklık halindeydi ve boşluktu. Sağlık Bakanı Rıza Nur, Meclis karşısında EVKAF’ın arsasında otel yaptırmaya karar verdi. Rahmetli Mimar Vedat’ın hazırladığı proje medrese taklidi bir şey oldu. Orta avlusunu yapı sırasında öterek salona çevirmiştik. Yapı bir hayli uzun sürdü. Elden ele geçti. İlk Cumhuriyet Başbakanları Fethi Bey ve İsmet Paşa’nın başlıca uğraştıkları bu oteli tamamlamak fakat asıl önemlisi döşemek ve işlemekti. Ne devlerin ne ferdin parası vardı. Biz Türkler işletmecilikten değil, garsonluktan da anlamazdık.
CUMHURİYET’İN İLK 6 BAŞBAKANI
1. İsmet İnönü
» Türkiye’nin en uzun süre Başbakanlık yapan devlet adamıdır. (1884, Malatya)
2. Celal Bayar
» İktisat ve İmar – İskan Bakanlıklarında bulunmuş, 1924 yılında ise İş Bankası’nın başına geçmiştir. 1932’de yine İktisat Bakanı ve 1937’de Başbakan olmuştur. 27 Mayıs 1960’da iktidarı son bulur. (1883, Umurbey)
3. Refik Saydam
» Askeri Tıbbiye’yi bitirip Balkan Savaşı’nda bulundu. Atatürk ile Samsun’a geçip ilk Meclis’e katıldı. Beş kez Sağlık Bakanı oldu. İçişleri Bakanlığı yaptı. İkinci Dünya Savaşarı yıllarında Başbakanlık görevini yürüttü. (1881, İstanbul)
4. Şükrü Saracoğlu
» Mülkiye mezunudur. Cenevre’de Siyasal Bilgiler öğrenimi yaptı. Millî Mücadele’ye katıldı. 1923’te Meclis’e girdi. Maliye ve Dışişleri Bakanlığı görevlerinde bulundu. 1942/1946 yılları arasında Başbakanlık yaptı. (1887, Ödemiş)
5. Recep Peker
» 1919’da kurmay subay oldu, Millî Mücadele’ye katıldı. CHP genel sekreteri olarak çalıştı. İlk çok partili seçim Peker’in başbakanlığı sırasında yapıldı.
6. Hasan Saka
» Trabzon Askeri İdadisi’nde, Müliye’de, Paris Siyasal Bilgiler okulunda okudu. Meclis’e Trabzon milletvekili olarak katıldı. Lozan Konferası’nda Türk heyetinde yer aldı. (1885, Trabzon)
Kaynak: 1973, Hayat Dergisi
