Avustralya – Türkiye arasında mekik dokuyan oryantal Tanyeli’nin artık kafasını kaşıyacak vakti yok. ATV’nin yeni yarışması Oryantal Star’ın jüri üyelerinden biri olan Tanyeli, seçmeler, yarışma derken on üç hafta kadar oldukça meşgul olacak. Bir de arada, Eylül ayının ilk haftasında Madonna’nın New York’taki mâlikanesinde bir performans sergileyecek oryantal Tanyeli ile mesleğinin inceliklerini konuştuk.
İki ülke, dolayısıyla iki ev. Dahası biri kendisiyle İstanbul’da, diğeri babasıyla Avustralya’da yaşayan iki oğul arasında mekik dokuması yetmiyormuş gibi, yepyeni projelerin getirdiği yorgunlukla evinde karşılıyor Tanyeli bizi.
★
Tanyeli ile konuşmamız sürekli aynı noktaya gelip dayanıyor. Türkiye’de oryantal dansı icra etmek zor! Bu işin “düzgün” yapılabileceğini göstermeyi kendine oldum olası hedef aldığını söyleyen Tanyeli ile, şaşılacak kadar sessiz sedasıs sürdürdüğü meslek hayatını konuştuk. Bu arada belirtmeden geçmeyelim. Sizlerin de fark edeceği üzere, bu haberin fotoğraflarında her zaman gördüğünüz Tanyeli’den farklı biriyle karşı karşıyasınız. Daha farklı, modern ve daha Madonna’vari. İşte, Madonna kılığında Tanyeli (Kıral) karşınızda.
Oryantale nereden bulaştınız?
— Doğmadan önce! Babaannem 1940’ların en ünlü oryantellerinden, Güler Kardeşler. Gözümü açtığımda etrafımdaki herkes oynuyordu. Hiç zorlanmadım.
Sahneye de aşinaydınız o zaman.
— Sahneye çıkmaya utanıyordum aslında. Özellikle dansın bu türünü seçince sahnede olmak Türk toplumunda deli cesareti istiyor. Ama idealist bir yapıya sahibim. O utangaçlığı da atıp, Türkiye’de bu işin eğitim ve aile desteğiyle, evli ve çocuklu olarak da düzgün yapılabileceğini göstermek istedim.
Kaç senedir profesyonel olarak dans ediyorsunuz?
— 15 yaşından bu yana.
Biri boyunuz kadar olmak üzere iki de oğlunuz var. Yaşınız kaç ki?
— 35. Ama siz 31 yazabilirsiniz. (Gülümsüyor)
En çok nerede zaman geçiriyorsunuz?
— Uçakta! Genelde yurt dışında yaptığım işler daha yoğun oluyor. Avustralya’ya günü birliğine giden bir kadın gördünüz mü? O benim! 21 saatten sonra sabah altı uçağıyla orada oluyorum. Oğlumun üzel bir günü için, tüm zamanımı orada geçiriyorum. Akşam dönüyorum. Çoğunlukla beş gün kadar kalıyorum.
Yorulmuyor musunuz?
— Bazen, “Tanyeli her şeyi bırak, altı ay orada kal” diyorum. Ama birlikte çalıştığım güzel bir ekibim var. Onlar bu kararıma “Sakın” diyorlar.
Sanki dönem dönem ara veriyorsunuz gibi.
— O zaman yurt dışındayımdır. Bir dönem hamileliğim vardı. İkinci doğumumu Sidney’de yapmıştım. 9 buçuk ay dışında o dönemde de çalıştım aslında.
Nasıl yani?
— Bana o dönem bir deli cesareti geldi. 2000 Olimpiyatları’nın açılış seremonisi için dansçı seçimleri vardı. Sezaryen dikişleriyle seçmelere katıldım. Oradan da alnımın akıyla çıktım. Sonra komite ünlü bir oryantal olduğumu öğrendi. Açılışta dört gün festivalde görev aldım. O zaman Avustralya gazetelerinde Türk bayraklarıyla yer almıştım. Bunlar bana bir popülerlik sağladı. Sonra orada okulumu açtım.
Neden Avustralya?
— Kız kardeşim orada yaşıyor. Seda da iyi bir dansçıdır. Channel 9’da sabah programı yapıyor. “Bellyrobics” yani aerobik ile oryantali karıştırdı ve bu işin patenini aldı. Şimdi 36 ülkede DVD’leri satılıyor. İki bacı Avustralya’da el ele verdik. Bu arada bir şeyin altını çizmek isterim.
Buyrun.
— 15 yaşından beri bu ülkede onurumla, namusumla bu işi yapıyorum. Hem ekmeğimi kazanıp bütün ailemin ekonomik standardını yükselttim hem de kendimi yaptığım dans türünde çok yetirdiştirdim. Yurtdışında hükûmet adına da ülkemi çok temsil ettim. Bu mesleğe, duruşumla büyük bir saygınlık getirdim ben, bunu biliyorum. Fakat hâlâ ortada “Oryantal bizim kültürümüzde mi yoksa değil mi?” tartışması var.
Peki hangi kültüre ait?
— Toplumumuzda insanlar düğüne derneğe gittiklerinde, vals/ tango mu yapıyor yoksa Anadolu ritmleriyle göbek atıp folklor mu oynuyorlar? Beni en çok üzen ise, Avustralya kültüründe oryantal yokken göçmenlik başvurusunda sadece bu dansı yaptığım, uluslararası ünlü olduğum ve bu dans türünün sanat olduğunu bildikleri için, bana, çocuklarıma ve kocama oturma hakkı verdiler. Bu benim için çok gurur verici ama bir o kadar da acı. Çünkü kendi ülkemde bu dans türü bize ait değil diyenler var.
Diğer danslara karşı olduğunuzu bilmiyordum.
— Asla değilim. Göbek dansının Arabistan’dan çıktığını kabûl ediyorum ama Anadolu ritmlerinde “karşılama”, “köçekçe”, “roman” müzikleri vardır. Bu kadar zengin arşivimiz varken “Ya Habibi” müziğiyle niye dans edeyim. Sonra oryantalin çıplaklığından bahsediliyor. Şimdi bakın şarkıcıların video kliplerine, oryantal kostümü neredeyse tesettür gibi kalıyor. Bikiniyle şarkı söyleyenlar var.
Amerika maceranız nasıldı?
— Ünlü olduğum bir dönemdir. Fakat hayal ettiğim camia bu değildi. Bu yüzden bir gün her şeyi satıp Amerika’ya dil kursuna gittim. Sonra turizm otelcilik okudum. Hazıra dağ dayanmıyor. Para kazanmam lâzımdı. Saati 10 dolara ders verdim. O dönem amatörce ders veriyordum, daha sonra Sidney Dance Company’de eğitim vermek için uzun bir süre ders aldım.
Başka neler yaptınız yurt dışında bilmediğimiz?
— Mesela ben Prenses Margaret’in önünde dans ettim. Uzakdoğu’da workshoplar yapıyoruz. Oradaki kızlarımızı eğitiyoruz. Singapur Kültür Bakanlığı’ndan plaket aldım. Bunun biri bir sürü işler yapıyorum. Hindistan’da, Belgrat’ta, Rusya’da. Bu kitlelere ulaşınca oranın medyası da bana ulaşmış oluyor.
Böyle böyle Madonna’ya kadar gidiyor ününüz.
— Bunun için özel bir şey yapmadım. Semiramis Pekkan uğurumdur. Phuket’te dört gece dört gün süren düğün davetinde dans etmiştim. Davette Amerikan jet sosyetesi vardı, dünya basını oradaydı. Zaten ardından Amerikalı tanınmış bir ailenin evinde de dans ettim. Ayrıca düğünde çekilen video kasetler elden ele geçince de Madonna’dan böyle bir teklif geldi. Çok sevindim!
Ne zaman gidiyorsunuz? Nereye gidiyorsunuz?
— Eylül ayının ilk haftası New York’a gidiyoruz. Mâlikanesinde vereceği bir davette, Allah kısmet ederse dans edeceğim. Burada güzel bir koreografi oluşturuyorum. Madonna’nın son yaptığı işlere bakıyorum. Hint çok seviyor, biliyorum. Baktıkları kasetlerde Phuket’te yaptığım dans içinde Hint figürleri de vardır. Biraz Hint yapacağım. Kesinlikle bizden “karşılama” oyun havası, Anadolu ritmlerimizle bir oryantal dansı yapacağım. Sezen Aksu, Ajda Pekkan ve Tarkan şarkılarıyla Madonna’nın şarkısını birleştirip bir dörtlü oluşturmak istiyorum.
Kaynak: 2006, Aktüel Dergisi
