İstanbul’un «büyükşehir» gürültüsünden ve plansız programsız gelişme ortamının yoğun kent kargaşasının bir ölçüde öteye kaymış az sayıdaki şanslı okullarındandır Kabataş Erkek Lisesi. Üstelik ön yüzüyle ortamının en güzel peyzajlarının birinde Boğaziçi’nin nakışlı kıyı şeridinde doğayla kucak kucağa. Jimnastik alanları, çeşitli tesisleriyle alabildiğince düzene konmuş sınırlı bir bahçeyle çevrili. Kurulduğu günden bu yana da bütün eski ve tarihi değer taşıyan liselerimiz gibi memlekete seçkin evlatlar yetiştirmiş. İlk ağızda sıralanabilecek ünlü mezunlardan şu adlar akla geliyor:
KABATAŞ LİSESİNİN YETİŞTİRDİĞİ ÜNLÜLER
Eski Başbakan: Naim Talu, İmar İskân Bakanı: Nurettin Ok, Orman Bakanı: Turan Kapanlı, Eski İmar İskân Bakanı: Muhittin Güven, Prof. Dr. Faruk Timurtaş, Cumhuriyet Senatosu Üyesi: Salih Yıldız, Milletvekili: Ali Nejat Ölçen, Cumhuriyet Senatosu (1913 mezunu), Prof. Dr. Ekrem Kadir Unat, Prof. Dr. Nihat Dorken (1935 mezunu), Prof. Dr. Tahsin Artunkal (1932 mezunu), Prof. Dr. Baki Sezer (1931 mezunu), Prof. Dr. Lütfi Biran (1928 mezunu), Prof. Dr. Recai Ermin (1933 mezunu), Prof. Dr. Muhsin Kaya İdil, Prof. Dr. Ahmet Murat, Prof. Dr. Turgut Boduroğlu, Prof. Dr. Kenan Akyüz, Şair: Ö. Bedrettin Uşaklı (1924 mezunu)
Sıtkı Yırcalı (eski bakan), Dr. Namık Gedik (eski bakan), Dr. Nafiz Korey, Fikri Apaydın, Ahmet Kınık, Dr. Muhit Tümerkan, Haluk Şaman, Dr. Fatin Dalaman, Niyazi Akşit, Muvaffak Benderli, Haldun Simavi, Zihni Küçümen, Celal Şahin, Celalettin Çetin, Fikret Yora, Fikret Bulum, Murat Önder, Hasan Pulur, Mehmet Fındıkoğlu, Prof. Ali Uras, Özcan Köknel, Ethem Yetkiner, Necdet Enünlü, Prof. İsmet Giritli, Nehar Tüblek, Örsan Öymen, Nazım Özbay ve İsmail Değer.
KABATAŞ LİSESİNİN TARİHÇESİ
Okul, 1908 yılının mart ayında Kabataş semtinde bir süre önce kapatılmış olan aşiret mektebine ait binalarda değişik bir adla, “Kabataş Mekteb-i İdadisi” adıyla yeniden açılmış. Bu idadinin kurucusu ve ilk müdürü, Maarif Nezareti Mektubi Kalemi ve Mülkiye mezunlarından Ayni zade Hasan Tahsin Bey. 1323-1324 öğretim yılında mezun olan öğrenci sayısı sadece 23.
17 Kasım 1913’te 7 yıllık Kabataş İdadisi, ilk bölümleri de açılmak ve bütün ders programı ve sınıf düzeni de değiştirilmek suretiyle iki sınıflı Kabataş Sultanisi haline getiriliyor. 6 Ekim 1919’da İstanbul’u işgal etmiş yabancı devlet orduları tarafından boşaltılan Nişantaşı Sultanisi ile Beşiktaş İskelesi çevresindeki Beşiktaş Sultanisi öğrencileri de Kabataş Sultanisine devredilmiş ve okul bu arada leyli (yatılı) haline getirilmiştir.
1923-1924 ders yılıyla birlikte sultanilerin kaldırılması üzerine Kabataş Sultanisi’nin adı da Kabataş Erkek Lisesi’ne çevrilir. Bu tarihte öğrenci sayısı, 198’i iptidai ve 154’ü de orta ve lise bölümünde olmak üzere toplam 352’dir. Ayrı bina ve yönetici olmaksızın çocukların bir arada öğrenim yapmalarının sakıncalarını gören Maarif Vekâleti, sonraki yıllarda haklı olarak ilk bölümü kaldırma kararı alır. Cumhuriyet yönetiminde başlayan hızlı gelişmenin sonucunda ise 1926-1927 eğitim yılında ilk defa 58 öğrencinin mezun olduğu görülecektir.
O yıllarda Darülfünun çeşitli şubelerine ve yüksek okullarına devam eden Kabataş Erkek Lisesi mezunları, öğrenim kadrosunun mükemmelliğini özellikle belirtmişlerdir. Aynı ders yılında okulun mevcudu 410’a yükselir. Lisenin yurt çapındaki bu haklı ünü karşısında müracaatların çokluğunu eski binalarda karşışama imkânı kalmadığından 1928-1929 öğretim yılında Ortaköy’de, deniz kıyısındaki Fer’iye saraylarının sonuncusunu oluşturan bugünkü binaya geçilmiştir.
★
1931-1932 öğretim yılında beden öğretmeni Hamdi Bey’in yoğun çabasıyla o yıllarda başka liselerde bulunmayan ilk kapalı jimnastik salonu yapılır. Değerbilir okul yönetimi, meslektaşları ve öğrencileri bu yapıya Hamdi Saver Jimnastik Salonu adını vermişlerdir. 1939 yılından itibaren her yıl orta bölümden birer sınıf kapatılarak, 1941-1942 öğretim yılından bu yana okulda yalnız lise sınıflarını bırakmak yoluna gidilir. 1933-1934 dönemindeki 927 öğrenciye karşılık, 1937-1938’de mevcudun 1400’e ulaştığı görülür. 1934’de binanın müştemilatından «Ağalar Dairesi» adıyla anılan cadde üzerindeki harap bina onarılarak laboratuvlarlar buraya alınır.
Kabataş Erkek Lisesi’nin öğrenci mevcudunun her yıl artması nedeniyle TEKEL İdaresi Tütün Deposu ve Fer’iye Sarayının da 3’üncü binası olan bugünkü yatakhane ve yemekhanelerin bulunduğu bina da okula devredilmiştir. Daha sonra müdür Adnan Dinçer döneminde kayma tehlikesi geçiren pansiyon binası da onarılır ve bir de rıhtım yaptırılır. Halen okul müdürü olan Nihat Tünaydın tarafından da «Ağalar Dairesi» adıyla anılan konferans salonunun bulunduğu bina baştan aşağı onarılmış, ayrıca kalorifer tesisatı eklenmiştir. İlgililerin ifadesiyle:
— Kabataş Erkek Lisesi, Türkiye’nin en verimli ve çağdaş öğretim yapan sayılı liselerinden biri ve klasik lise öğretimi yapan bir ortaöğretim kurumudur. Milli Eğitim Temel Yasası ve amaçlarını benimseyen bu okulda eğitim anlayışı bütünüyle öğrenciye yöneliktir. Yani yaygın eğitim yapılıyor. Kaba, haşin, kuru davranış biçimleri eğitim ve öğretim felfelerinin dışındadır. Her şeyden önce karşılıklı sevgi ve saygıya dayanan bir yönetim ve disiplin ilkesidir esas olan. Öğrenciler okul geleneklerine bağlı ve saygılıdır. Özetlersek, Kabataşlılık ruhu sürekliliğini sürdürmektedir.
Kaynak: 1977, Hayat Dergisi
