Ev kadınlığı deyip geçmeyin. Bugün bir kadının evini evirip çevirmesi, günlük işlerini fazla kafa yormadan düşünmeden yürütmesi başlı başına bir sorun. Her geçen gün biraz daha çetinleşen hayat şartları, ev kadınlarını neredeyse sihirbaz olmaya zorlayacak. Çünkü bu hayat pahalılığında, bu yoklar ülkesinde her kadının silindir şapkasının içinden tavşan çıkaran hokkabaz gibi marifetli olması gerekiyor.
Eskiden kadınların en büyük derdi, «Acaba bugün ne pişireyim?» olurmuş. Oysa, şimdi öyle mi? Kadınlarımız, her işlerini bir yana bırakıp, sabah erkenden yollara düşerek uzayıp giden yağ, pirinç, et kuyruklarında bekledikleri yetmiyormuş gibi, bir de ucuza sebze ve meyve bulmak için pazar pazar dolaşıyorlar. Bu durumda, evin diğer işlerini görmeye, ya da «Ne pişireyim?» diye düşünmeye fırsat bile kalmıyor. Böylece akşam evine dönen erkeğin bir misafir gibi, umduğunu değil, bulduğunu yemesi kaçınılmaz oluyor.
BİR BAŞKA DERT
Kuyruk modasını, kuyruğa girilmeden alınamayan yiyecek maddelerini bir yana bırakalım. Asıl önemlisi, her aradığımız yerde bulduğumuz halde, üzerlerindeki etiketlerden dolayı yanına yaklaşamadığımız sebze ve meyvelerdir. Bilmem siz de dikkat ettiniz mi? Manav dükkânlarının önünde biriken kalabalığa şöyle bir göz atın. İçlerinden çoğu sebze ve meyveleri uzaktan seyredip yutkunuyorlar. Onların bu hali, kedinin uzanamadığı ciğeri seyredişine benziyor! Bir zamanlar burun büküp geçtiğimiz ıspanak 500-600 kuruş, yeşil salatanın demeti 300 kuruş, pırasa 400 kuruş! Mandalinanın tanesi 50-110 kuruş arasında, ayvanın kilosu ise 700 kuruşa çıkmış.
BİR SUÇLU ARANIYOR
Gün güne sorumsuz bir şekilde artan sebze ve meyve fiyatlarını belki bir düzeyde tutmak, acaba kimin, ya da kimlerin görevidir? Tabii ki belediyenin. Ve belediye yasalarını uygulamak görevini yüklenenlerin.
Her sabah İstanbul Hali’nde, toptancıların faturalarına göre sebze ve meyve fiyatları tespit olunur ve bunlar Hal Müdürü tarafından onaylanarak, bir liste halinde yayınlanır. Perakendeci esnafa gelince, onlar da satın aldıkları sebze ve meyveye yine belediye tarafından tespit olunmuş kâr hadlerini ekleyerek satmak zorundadır.
KÂR HADLERİ
Belediye Encümeni’nin 7/6/1974 tarih ve 2303-463 sayılı kararına göre, sebze ve meyvenin şu kâr hadleriyle satılması saptanmıştır: Kilosu, adedi, demeti 150 kuruşa kadar olan mallarda manavlar %50, pazarcı ve seyyar satıcılar %40, 151 kuruştan 300 kuruşa kadar olan mallarda manavlar %30, 301 kuruştan yukarı mallarda ise manavlar %35, pazarcı ve seyyar esnaf ise %25 kâr haddi koyabilirler.
Acaba bunların hangisi tatbik ediliyor? İstanbul’un manavlarında bir fiyat listesine rastlamak mümkün olmadığı gibi sebze ve meyve her semtte değişik fiyata satılıyor. Belediye ilgililerine soracak olursanız, onların fiyat kontrol mekanizmasının işlemesi için, esnafın mutlak surette faturaları göstermesi gerekiyor. Bir belediye zabıta yetkilisi bu konuda şunları söylüyor:
— Bugüne kadar hiçbir manavda fatura bulamadık. Çünkü adam malı halden faturasız çıkartmış. Tabii ki bu da suç. Burada, hem malı çıkartan esnafa, hem de o malın faturasız çıkmasına göz yuman hal memuruna ceza vermek gerekir. Demek ki, bu başıbozukluğun birinci sorumlusu hal yöneticileridir.
Görüldüğü gibi sebze ve meyve fiyatları anormal bir grafik çizip ev kadınlarını kara kara düşünmeye iterken, bunun ilk sorumlusu hal yöneticileri, ikinci ve en büyük sorumlusu jise kendine bağlı bu kuruluşu başıboş bırakan İstanbul Belediyesi oluyor. Oysa başkan televizyon ekranına çıkıp eli-kolunun bağlı olduğunu söyleyerek esnafa yeşil ışık yakan bir belediyeden fazla şey beklemek saflık olur. Bugün ayvayı 700 kuruşa yiyebiliyorsak, buna da şükredelim! Ve ilgililerden enerjik, çok enerjik davranışlar bekleyerek, yine iyi niyetle ümit edelim. İşler düzelecek diye!
Kaynak: 1974, Hayat Dergisi
