Şimdiye kadar tüm teknolojik gelişmelerden yararlanan müzik sektörü internetteki yeni bir buluşla başa çıkamıyor: “MP3.”
Düne kadar internet sitelerine müzik parçası kaydetmek akıl kârı değildi. Tek bir şarkı bile 50/70MB yer kaplıyordu. Ama internetin son gözdesi MP3 formatı, ses dosyalarını 10 hatta 12 kez küçültüyor. Böylece müzikseverler artık istedikleri müzik parçasını bilgisayarlarına aktarabiliyor, bedavaya ve üstelik CD kalitesinde.
Artık standart bir bilgisayarı ve internet bağlantısı olan herkes canının istediği şarkıyı hiçbir ücret ödemeden sahiplenebiliyor. Durum böyle olunca ilk başlarda interneti yeni bir pazar olarak gören müzik endüstrisinin patronları şimdi kara kara düşünmeye başladı. Taş plaklardan günümüze kadar ellerine geçen her fırsatı nakde çeviren plak firmaları ilk kez bu kadar çaresiz.
★
Sektör önce 33 ve 45’lik plaklar, sonra kaset, CD, DAT, LaserDisc ve DCC gibi formatlar ile talebi sürekli canlı tutmaya çalışmış, MP3 icat olana kadar da bunu başarmıştı. Ama gün döndü, devir değişti ve artık MP3 zamanı.
MP3’LER YASAL MI?
İlk başlarda “bilgi otoyolu” üzerinde küçük bir dinlenme tesisi gibi görünen MP3 siteleri özellikle son zamanlarda büyük bir hızla artarken olayın hukuki yönü de tartışılmaya başlandı. MP3’ler yasal mı? Tabii ki değil. Zaten bu nedenle çoğu MP3 sitesinde, bilgisayarlara aktarılan parçaların 24 saat içinde silinmesi veya bir kez dinlendikten sonra imha edilmesi yönünde uyarılar var. Ama kimsenin bu uyarıları dinlediği yok. Yani istediğiniz parçayı bilgisayarınızın har diskine kaydedip sıkılana kadar dinleyebiliyorsunuz. Hatta eğer bilgisayarınızın belleği yeterliyse, kendinize MP3’lerden oluşan bir arşiv bile yapabiliyorsunuz.
Kısacası bazılarının kısmen hackerlık olarak nitelendirdiği MP3’ler sonsuz bir kullanım sunuyor. Üstüne üstlük YaHoO ve AltaVista gibi büyük ve yasal arama programlarına MP3 yazdığınızda binlerce MP3 sitesine ulaşabiliyorsunuz. Bu şartlar altında da kimse çıkıp MP3’lerin illegal olduğunu ve bir an önce yasaklanması gerektiğini söylemiyor. Söyleyenlere de hiç kulak asmıyor. İşte bu nedenle plak firmaları her geçen gün biraz daha artan MP3 sitelerine ve MP3 kullanıcılarına düşman gözüyle bakıyor. İnternet üzerinde sanal müzik marketleri açarak dünyanın dört bir köşesine albüm ve 45’likler satan endüstri, MP3’lerin çok kısa zamanda satışlara büyük bir darbe vuracağından endişelenerek bu olayı kontrol altına almanın yollarını arıyor. Telif hakları kanunu gereği sattıkları her türlü materyalin halka açık yerlerde çalınmasını ve kopyalanmasını yasaklayan firmalar haklı olarak MP3’lerden de para kazanmak istiyor. Ve sadece yasal MP3’lerin bulunduğu siteler kurarak belirli bir para karşılığında bunları kullanıcılara satmayı hedefliyor. Ama bu hizmeti bedava almak varken sırf düsütlük uğruna kaç kişinin para ödeyeceği de tam bir muamma. Şimdiye kadar hiçbir güç internet üzerindeki bir aktiviteyi yasaklayamadığı için MP3’lerin de sonsuz bir dokunulmazlığı var.
MP3 DOSYALARI NASIL KULLANILIR?
MP3 teknolojisini kullanabilmek için en az Pentium 75 işlemcili, 16 MB RAM’li ve ses kartlı bir bilgisayarınızın olması gerekiyor. Tabii bir de internet bağlantınız. Sonrası gayet kolay. MP3 dosyalarını çalabilmenizi sağlayan bir sürü program var fakat bunlardan en tutulanı şüphesiz Winamp.
İnternet üzerinden kolayca ve ücretsiz olarak bilgisayarınıza indirebileceğiniz Winamp’in 1.6 veya üstü sürümlerini kullanmanız işlevsellik açısından çok daha yararlı. Tüm bunlara iyi ses veren bir kolon eklediğinizde bilgisayarınızdan CD kalitesinde müzik dinlemek için tüm şartları yerine getirmiş oluyorsunuz. Artık sörf yaparken yakalayacağınız her türlü MP3 dosyasını kendi cihazınıza indirip dinleyebilirsiniz.
Tıpkı AltaVista ve YaHoO gibi arama yapabilen MP3 Wolf programını da kullanırsanız diğer formatlarla hiç uğraşmadan doğrudan MP3’lere ulaşabilirsiniz. MP3 Wolf’un en büyük kolaylığı, aradıklarınızı grup veya parça bazında bulması.
MP3 İNDİRME ADRESLERİ
Açıkgöz müzikseverlerin hiç vakit kaybetmeden sahiplendiği MP3’ler internette cirit atıyor. Başlıca mp3 indirme siteleri şöyle: www.mp3.com – www.mpeg3.net – www.henrik.org. Zaten MP3 dünyasındaki tüm siteler birbirlerine linklerle bağlanmış gibi. İşin içine bir yerden giren sörfçünün istediği şarkıyı kendisine mal edememe ihtimali sıfıra yakın. Ancak mp3 sitelerinin aynı anda sınırlı sayıda aktarmaya izin vermesi yüzünden epey uğraştırdığı da bir gerçek. Ayrıca hâlâ tam anlamıyla yasallaşmadıkalrı için günün belli saatlerinde kendiliğinden kapanıyor. Tabii bir de internet polisliğine soyunan hackerlar tarafından bombalanıyorlar. Gerçi bu bombalama işini plak firmalarının yaptırdığı dedikoduları var ama ispatlanmış bir şey yok.
★
MÜZİKAL SAADET ZİNCİRİ
Bazı mp3 siteleri 1’e 5 gibi oranlar koyarak bu siteye yüklenecek her bir parça için beş tane aktarma yapmanıza izin veriyor. Siz o sitede bulunmayan bir şarkıyı armağan ediyorsunuz, buna karşılık 5 aktarma hakkı kazanıyorsunuz. Bir nevi saaadet zinciri yani. İşin içine ziyaretçilerin armağanları da girince böyle sitelerin katalogğu her geçen gün biraz daha zenginleşiyor. Başka siteye müzik parçası hediye etmenin de iki yolu var. Eğer daha önce çektiğiniz parçalardan biri böyle bir sitede yoksa hemen ona bu şarkıyı ona yükleyebilirsiniz.
MP3 dosyası yaratmak için önce CD’nizi bilgisayarınıza aktarıyorsunuz. Ardından dosyaları Mp3 Compressor programıyla sıkıştırıp sitelerre gönderiyorsunuz. Bu yöntem internet üzerinden yayın yapan radyoların listelerindeki parçaları mp3 formatına çevirmek için gayet rahatlıkla kullanılabilir. Canlı yayın sırasında kaydedeceğiniz şarkılar Mp3 Compressor’dan sonra MP3 formatına çevirilir ve bilgisayarınızın belleğinde çok daha az yer kaplar. Başta BBC olmak üzere dünyanın en büyük radyoları internet üzerinde de yayın yaptığından materyal bulmak hiç zor değil. Sadece biraz zaman ayırmak yeterli. Ne de olsa mp3 ile müzik bedava.
Kaynak: 1998, Aktüel Dergisi
